Shaquille Bleecke: een frisse blik op het onderwijssysteem

Shaquille studeerde 2 jaar geleden af als fysiotherapeut en ging daarna gelijk het onderwijs in. Inmiddels staat hij 1,5 jaar voor de klas en geeft hij de les anatomie. Met zijn jonge geest stapte hij het onderwijssysteem in. Daar zag hij gelijk wat een kansen hier nog allemaal voor het oprapen liggen. En de coronacrisis deed daar nog een schepje bovenop. Shaquille zag het online lesgeven als kans en uitdaging, om zelf iets te leren en om zijn studenten betrokken en actief te houden in de lessen. Dit wekt natuurlijk onze nieuwsgierigheid. Wij vroegen Shaquille over zijn visie op het onderwijs en zijn ervaringen met live online lesgeven.

Praktisch en creatief bezig zijn

“Anatomie is een vak waar heel veel kennis bij komt kijken. Kennis die je moet overdragen aan studenten. Dat kun je op je eigen manier doen, door bijvoorbeeld een powerpoint te maken waar alles in staat. Maar ik merkte al heel snel dat alle studenten in slaap vielen. Dat werkte voor mij dus niet. Ik kwam erachter dat ik veel meer mezelf mocht zijn: dingen lekker praktisch brengen, creatief zijn, zelf gaan tekenen, schema’s maken, of zelf knutselen met het menselijk lichaam. Dat heb ik toen gelijk toegepast.”

“Maar toen kwam corona en moesten we ineens – het zal je vast niet ontgaan zijn – alles online doen. Eigenlijk kon ik daardoor met mijn gedachtes over onderwijs nog beter uit de voeten. Ik liet studenten vooral zelf het werk doen. Ik gaf ze de ruimte om zichzelf te onwikkelen en soms iets niet te weten, maar het uiteindelijk wel zelf gaan proberen om het te leren.”

‘Klassiek lesgeven’ werkt niet meer

“Helaas zag ik om me heen dat veel docenten ook online nog steeds ‘klassiek lesgeven’. Daarmee bedoel ik: scherm aan, geluid aan en luisteren naar de docent. Maar je merkt gewoon dat je studenten – vooral online – hiermee echt verliest. Sommige studenten komen soms niet naar online lessen, vallen in slaap of zijn er wel maar volgen het niet. En hoe zorg je nu dat die studenten alsnog activeert en betrokken houdt? Ik ben toen aan de slag gegaan met online lesmateriaal, dat ze op elk moment zelf kunnen maken. Studenten hadden het gevoel dat docenten hun ‘loslieten’ en ze het zelf maar moesten uitzoeken. Ik probeerde ze daarom wel de handvatten te geven om dingen ook zelf uit te kunnen zoeken. In de les bespraken we dan de opdrachten en gingen we de diepte in. Voor mij was dat juist heel erg leuk en interessant om te doen.”

Hoe gaan studenten ermee om?

“Studenten zien gelukkig wel dat ik veel tijd steek in de online lessen. Ik heb er ook echt werk van gemaakt om via internet creatieve ideeën op te doen. Er zijn natuurlijk nog meer scholen in deze situatie terrecht gekomen, waar we veel van konden leren. Daardoor deden studenten wel echt actief mee. Ze zeiden zelfs tegen me: “meneer Bleecke bij u leren we echt het allermeest van alle lessen.” Dat vond ik natuurlijk super leuk om te horen, maar ook zorgwekkend. Hoe kan het dat je bij andere lessen niet zoveel leert? Hoe kan het dat je ’s middags het liefst niet meer online bent want al die lessen zijn zo saai. Dat baart mij wel zorgen.”

Doelen als digicoach

“Door alle ontwikkelingen rondom online onderwijs ben ik in het nieuwe schooljaar als digicoach naar voren getreden. Ik stelde voor studenten het doel om online lesmateriaal toegankelijker te maken. Voor docenten was het doel dat zij vaardiger worden in een activerende online les ontwerpen. Ik maakte bijvoorbeeld documenten met uitleg over leuke activerende apps tijdens een online les en over een goed lesformat, dat we in de trainingen van Learning Connected leerde, zodat docenten die voor hun eigen les kunnen invullen. Ook nam ik video’s op met uitleg over technische aspecten van Microsoft Teams.”

“Belangrijk daarbij is dat je een les begint met sociale interactie met studenten. Dat kan gaan over een bepaald onderwerp, maar ook gewoon over wat je dit weekend deed. Iedereen doet dan lekker mee en is vanaf het begin actief betrokken bij je les. Ook is het goed om aan te geven wat je die les precies gaat doen, dat zorgt voor structuur. Je kan daarbij natuurlijk gebruik maken van activerende tools. Maar, zorg wel dat de tool ondersteunend is aan je les en de leerstof, en niet de les zelf is. Neem bijvoorbeeld Kahoot: in Kahoot kun je een quiz maken om de kennis van je studenten te testen, zo kun jij ook zien wat er wel en niet goed gaat. Maar een Kahoot quiz is nooit je volledige les. Je merkt dat sommige docenten dit allemaal snel oppakken en andere vinden dat nog lastig en willen vooral liever snel “terug naar normaal”.

Ook Shaquille heeft online blunders…

“Maar dat betekent natuurlijk niet dat het bij mij altijd perfect gaat… Ik heb ook wel blunders gehad en flink met alle functies, mijn scherm en microfoon lopen stuntelen. Een tijdje geleden wilde ik tijdens een online les mijn scherm delen om een video op Youtube te laten zien. Voordat de video begint heb je altijd eerst reclames, maar die zijn natuurlijk persoonlijk op jou afgestemd door het algoritme. Toen kreeg ik een reclame van een datingssite…. Dus je raad al: studenten begonnen gelijk te roepen “oh meester….”. Super gênant! Maar ik kan er gelukkig wel om lachen hoor!”

Welke aspecten van online onderwijs kunnen we blijven inzetten?

“Volgens mij is het belangrijk om te zorgen dat lesmateriaal voor studenten altijd online beschikbaar is, zodat er veel actiever buiten de lessen om wordt geleerd. Dan heb ik het niet over het ‘klassieke huiswerk’, maar tools waar studenten zelf echt mee aan de slag kunnen en de leerstof tot zich kunnen nemen. Je kunt bijvoorbeeld een video met uitleg over een onderwerp en opdrachten alvast online zetten. In de les kun je dan vervolgens dieper ingaan op de inhoud of discussies voeren. Flipping the classroom noemen ze dat ook wel! Maar, ieder voordeel heeft zijn nadeel. Ik mis wel echt het maken van real-life oogcontact en de humor in de online lessen. Soms maak ik een grapje, maar komt het niet bij iedereen aan of ik krijg geen reactie – of ik maak gewoon hele slechte grapjes. Voor studenten is het ook lastig dat ze de hele dag maar op één plek zitten. Je hebt misschien sneller afleidingen in de omgeving, omdat je ouders of broers/zussen ook thuiswerken. Ik heb het daar wel echt over met studenten, omdat ik merk dat ze ook hun ei kwijt willen. Daardoor ontstaan wel hele mooie gesprekken, die ik fysiek in de klas niet snel voer. Dat is dus ook wel iets om mee te nemen.”

Waarom is dit zo’n lastige verandering?

“Ik heb het gevoel dat sommige docenten bijna zijn vergeten waarom ze het doen, namelijk deze generatie iets bijleren. Ook denk ik dat sommige docenten het lastig vinden om toe te geven – ondanks een harde inspanning – dat iets niet (meer) werkt. Het onderwijssysteem veranderd wel degelijk in de loop van de tijd. Ik las daar iets moois over: wist je dat een gemiddeld kind van 14 jaar meer informatie heeft dan de minister president van Nederland in 1969? Studenten hebben alle informatie al aan hun voeten liggen en als ze iets niet weten, zoeken ze het wel op via hun telefoon. Het gaat dus ook steeds meer over al die informatie écht begrijpen en toepassen. Ik zie dan bijvoorbeeld dat sommige studenten stukjes van internet kopiëren en plakken in hun antwoorden. In plaats van dat gelijk fout te rekenen, vraag ik ze dan wat al die moeilijke woorden eigenlijk betekenen. Zo leren ze er alsnog wat van.”

Welke tips geef je docenten die online lesgeven?

“Zorg voor sociale interactie! Iedereen heeft dat nodig. Even een kort praatje aan het begin van de les en zorgen dat studenten kwijt kunnen wat hen dwarszit. Het levert je echt veel op! Daarnaast: zorg voor een goede voorbereiding. Je moet vooraf precies weten wat je gaat doen elk gedeelte van de tijd. Anders haken studenten af als je dit niet goed organiseert. En een laatste tip: daag jezelf ook uit en probeer nieuwe dingen! Studenten weten echt niet dat je wat nieuws aan het proberen bent… Dus probeer het gewoon!”

Wil je meer weten over effectief live online lesgeven in het onderwijs? Neem een kijkje in ons cursusaanbod, we helpen je hier graag bij.